Ô nhiễm ánh sáng không chỉ gây ảnh hưởng đến sức khoẻ con người, làm mất cân bằng hệ sinh thái mà còn gây lãng phí năng lượng. Vậy nguyên nhân chính dẫn đến việc ô nhiễm ánh sáng là do đâu và biện pháp khắc phục như thế nào? 

Ô nhiễm ánh sáng là gì?

Theo wikipedia: “ Ô nhiễm ánh sáng là việc chiếu sáng quá mức hoặc ánh sáng nhân tạo gây khó chịu. Theo định nghĩa của Hiệp hội bầu trời đêm quốc tế (IDA) xác định ô nhiễm ánh sáng là: Bất kỳ tác động bất lợi của ánh sáng nhân tạo bao gồm cả ánh sáng trên bầu trời, ánh sáng chói, xâm nhập ánh sáng, ánh sáng lộn xộn, giảm tầm nhìn vào ban đêm, và lãng phí năng lượng.” 

Ô nhiễm ánh sáng là gì?

Nói cách khác, việc lạm dụng ánh sáng nhân tạo quá mức cần thiết mà không đúng mục đích đặc biệt về đêm được gọi là ô nhiễm ánh sáng. Điển hình như trong chiếu sáng công cộng có nguồn sáng quá chói, làm sáng bầu trời đem hay ánh sáng chiếu vào nhà dân 

Nguyên nhân gây ô nhiễm ánh sáng

Tương tự như ô nhiễm không khí, ô nhiễm nước… nguyên nhân chính gây ô nhiễm ánh sáng là phát sinh trong quá trình sinh hoạt, hoạt động kinh tế của con người, có thể kể đến như:

• Không tắt các thiết bị chiếu sáng khi không sử dụng.
• Lạm dụng quá nhiều ánh sáng trong cùng 1 khu vực.
• Không chọn đúng các thiết bị đèn điện khiến ánh sáng không tập trung vào khu vực cần thiết.
• Lắp đặt thiết bị chiếu sáng không phù hợp, dẫn đến phải sử dụng nhiều năng lượng hơn mức cần thiết cho việc chiếu sáng.
• Sự hướng dẫn chưa đầy đủ các các nhà quản lý và những người ở trong các toà nhà về việc sử dụng hệ thống chiếu sáng một cách hiệu quả.
• Duy trì ánh sáng không hợp lý khiến phung phí nguồn sáng và chi phí năng lượng…

Việc hiện đại hoá cuộc sống dẫn đến ô nhiễm ánh sáng đang tác động đến con người một cách âm thầm và nguy hiểm.

Ô nhiễm ánh sáng gây ra tác hại gì?

Tác hại của ô nhiễm ánh sáng

Ảnh hưởng đến sức khoẻ con người

Theo cơ quan Nghiên cứu Ung thư IARC của Tổ chức Y tế Thế giới WHO năm 2007, ô nhiễm ánh sáng gây những rối loạn nhịp sinh học, từ đó dẫn đến nguyên nhân gây ung thư.

Ngoài ra, các tác động trực tiếp từ việc ô nhiễm ánh sáng có thể là hiện tượng mệt mỏi, đau đầu, căng thẳng, phiền muộn lo âu và suy giảm chức năng sinh dục…

Tác động lên nền kinh tế, xã hội

• Gây lãng phí năng lượng: theo các nghiên cứu, việc chiếu sáng chiếm đến ¼ năng lượng tiêu thụ trên thế giới, trong đó có từ 50% – 90% ánh sáng ở các toà nhà là không cần thiết.
• Ảnh hưởng việc quan sát thiên văn: tại các khu đô thị, hầu như người dân không nhìn thấy các ngôi sao trên bầu trời đêm ngoại trừ mặt trăng và một vài ngôi sao sáng gần trái đất. 

Phá vỡ hệ sinh thái 

Một số nghiên cứu cho thấy hậu quả rõ rệt bởi ô nhiễm ánh sáng: ánh sáng đêm làm giảm khả hoạt động của côn trùng, sinh vật về đêm hay các loài hoa nở ban đêm, dựa vào các loài côn trùng này để thụ phấn, cũng vì thế mà bị ảnh hưởng…

Phân loại ô nhiễm ánh sáng

Phân loại ô nhiễm ánh sáng

Ánh sáng xâm nhập (light trepass)

Đây là những ánh sáng xâm nhập vào khu vực sinh sống của một người khác mà người đó không hề mong muốn. 

Lạm dụng ánh sáng (over-illumination)

Đây là việc sử dụng ánh sáng quá mức cần thiết, ánh sáng sử dụng không có mục đích.

Ánh sáng chói (glare)

Ánh sáng chói là hệ quả đối lập giữa vùng sáng và vùng tối trong tầm nhìn. Điều này còn khiến cho mắt người cảm thấy khó khăn trong việc nhận dạng những sự khác biệt trong ánh sáng. 

Nó đặc biệt nghiêm trọng đối với an toàn giao thông, vì điều này xảy ra bất ngờ có thể khiến người đi đường và lái xe rất dễ gặp tai nạn.

Ánh sáng lộn xộn (clutter)

Nhóm ánh sáng không có hướng xác định, phát tán lộn xộn.

Ánh sáng chiếm dụng bầu trời (sky glow)

Đây là các quầng sáng, vùng sáng của bầu trời đêm tại khu vực có người ở.

Biện pháp khắc phục ô nhiễm ánh sáng

Biện pháp khắc phục ô nhiễm ánh sáng

Một số biện pháp tốt để khắc phục ô nhiễm ánh sáng như:

• Chỉ sử dụng ánh sáng vừa đủ với nhu cầu
• Tắt đèn hoặc sử dụng chế dộ hẹn giờ khi không cần thiết
• Cải tiến thiết bị chiếu sáng phù hợp như sử dụng đèn Led TLC Lighting: ánh sáng bảo vệ mắt, nguồn sáng phù hợp với không gian sử dụng, đèn tiết kiệm lên đến 90% điện năng
• Chọn thiết bị chiếu sáng phù hợp: chiếu sáng đủ, tập trung chiếu sáng vào khu vực cần thiết, các bước sóng ánh sáng ít gây ảnh hưởng tới môi trường xung quanh…

Để giảm thiểu việc ô nhiễm ánh sáng, cần có sự chung tay của cộng đồng và xã hội trong việc giảm ánh sáng chói, ánh sáng chiếm dụng bầu trời, giảm ánh sáng xâm nhập, và ánh sáng lộn xộn.